คำสอนเรื่องการสวดภาวนา – 27 : การสวดภาวนาโดยเป็นหนึ่งเดียวกับแม่พระ
อรุณสวัสดิ์ ลูก ๆ และพี่น้องชายหญิงที่รักทั้งหลาย
วันนี้การเรียนคำสอนของพวกเรา พ่อจะอธิบายเกี่ยวกับการสวดภาวนาโดยเป็นหนึ่งเดียวกับแม่พระ เพราะวันนี้ (24 มีนาคม) เป็นวันก่อนวันสมโภชพระแม่มารีย์น้อมรับการแจ้งสารจากทูตสวรรค์ (Annunciation) พวกเราทราบว่าหนทางหลักแห่งการสวดภาวนาของศาสนิกคริสตชนคือในความเป็นมนุษย์ของพระเยซูคริสต์ ความจริงแล้วความเชื่อมั่นที่เป็นอัตลักษณ์ของการสวดภาวนาของคริสตชนจะไร้ซึ่งความหมาย ถ้าหากพระวจนาตถ์มิได้เสด็จมารับสภาพมนุษย์ และมอบพระจิตผู้ซึ่งมีความสัมพันธ์เยี่ยงบุตรกับพระบิดา พวกเราได้ฟังพระคัมภีร์เรื่องการมาชุมนุมกันของบรรดาศิษย์ ซึ่งสตรีใจศรัทธาและพระแม่มารีย์สวดภาวนาด้วยกัน หลังการเสด็จขึ้นสวรรค์ของพระเยซูคริสต์ ชุมชนคริสตชนรุ่นแรก ๆ ต่างเฝ้ารอคอย “ของขวัญ” ของพระเยซูคริสต์ ซึ่งเป็นคำสัญญาของพระองค์
พระเยซูคริสต์ทรงเป็นสื่อกลาง พระเยซูคริสต์ทรงเป็นสะพานให้พวกเราข้ามไปหาพระเจ้าพระบิดา (ดูคำสอนของพระศาสนจักรคาทอลิก ข้อ 2674) พระองค์ทรงเป็นพระผู้ไถ่แต่พระองค์เดียว ไม่มีผู้ร่วมไถ่อื่นกับพระเยซูคริสต์ มีพระองค์แต่เพียงผู้เดียว พระองค์ทรงเป็นสื่อกลางที่ยอดเยี่ยมที่สุด คำภาวนาทุกครั้งที่พวกเรายกขึ้นหาพระเจ้าต้องผ่านพระเยซูคริสต์ พร้อมกับพระเยซูคริสต์ และในพระเยซูคริสต์ และคำภาวนาจะสำเร็จลุล่วงไปซึ่งต้องขอบคุณสำหรับการวอนขอของพระองค์ พระจิตทรงได้ยินได้ฟังการรำพึงของพระเยซูคริสต์ทุกครั้งและทุกสถานที่ จะไม่มีชื่ออื่นใดที่สามารถทำให้พวกเรารอดได้ มีเพียงพระเยซูคริสต์ผู้ทรงเป็นสื่อกลางระหว่างพระเจ้าและมนุษย์เท่านั้น (ดู กจ. 4: 12)
ทั้งนี้เป็นเพราะการรำพึงภาวนาของพระเยซูคริสต์ การภาวนาและความเชื่อความศรัทธาของคริสตชนเกี่ยวกับสิ่งต่างๆ จึงมีความหมาย ซึ่งพระแม่มารีย์พรหมจารีพระมารดาของพระเยซูคริสต์จะอยู่ในอันดับแรก
พระแม่มารีย์ทรงมีอภิสิทธิ์พิเศษในชีวิตของคริสตชน เพราะฉะนั้นในการสวดภาวนาของพวกเราก็เช่นเดียวกัน เพราะว่าพระแม่ทรงเป็นมารดาของพระเยซูคริสต์ พระศาสนจักรจารีตตะวันออกมักจะขนานพระนามพระแม่ว่าเป็น “โอดิจีตรีอา – Odigitria” กล่าวคือ “ผู้ที่ชี้ทาง” ส่วนหนทางคือพระเยซูคริสต์ พระบุตรของพระแม่ ภาพวาดโบราณ “Odigitria” ที่สวยงามมากในอาสนวิหารที่เมืองบารี (Bari) ทำให้พวกเราคิดถึงเรื่องนี้ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดา พระแม่เจ้าทรงแสดงให้พวกเราเห็นภาพพระเยซูคริสต์ในลักษณะเปลือยเปล่า แล้วพระนางก็หาเสื้อมาใส่เพื่อปกปิดความเปลือยเปล่าของพระองค์ นั่นเป็นความจริงว่าพระเยซูคริสต์ทรงเปลือยเปล่า พระองค์ในฐานะเป็นมนุษย์บังเกิดจากมารีย์ทรงเป็นสื่อกลาง และพระแม่ก็ทรงแสดงให้พวกเราเห็นพระผู้ที่ทรงเป็นสื่อกลาง พระแม่ทรงเป็นเพียงผู้ทรงชี้ทาง (Odigitria) พระแม่ประทับอยู่ทุกหนทุกแห่งในการเขียนภาพลักษณ์ของเหล่าคริสตชน ซึ่งบางครั้งก็โดดเด่นมาก ซึ่งเน้นความสัมพันธ์กับพระบุตรของพระแม่ และต้องเชื่อมสัมพันธ์กับพระองค์เสมอ ทั้งพระหัตถ์ แววพระเนตร์ ท่าทางของพระแม่เป็น “คำสอน” ทรงชีวิตที่แสดงให้เห็นถึงการเชื่อมสัมพันธ์กัน ซึ่งพระแม่ชี้ให้พวกเราเห็นถึงจุดศูนย์กลางเสมอ นั่นคือพระเยซูคริสต์ พระแม่ทรงมอบตนเองอย่างสิ้นเชิงให้กับพระองค์ (ดู CCC, 2674) จนกระทั่งพวกเราอาจกล่าวได้ว่าแม่พระทรงเป็นศิษย์มากกว่าการเป็นมารดา คำสั่งที่พระแม่ให้คนงานกระทำในงานแต่งงานที่หมู่บ้านกานา “จงทำทุกสิ่งที่เขาจะสั่งให้พวกท่านทำ” พระแม่จะทรงอ้างถึงพระเยซูคริสต์เสมอ พระแม่ทรงเป็นศิษย์คนแรก
นี่คือบทบาทของพระแม่ที่สำเร็จลุล่วงไปในชีวิตบนโลกนี้ และเป็นสิ่งที่พระแม่ทรงเก็บรักษาไว้ภายในพระทัยอยู่เสมอ คือการเป็นข้ารับใช้ที่สุภาพอ่อนน้อมของพระเจ้า และไม่มีสิ่งใดมากไปกว่านั้น ในบางเรื่องของพระวรสารพระแม่แทบจะไม่ปรากฏตัวเลย แต่พระแม่ก็กลับมาให้พวกเราเห็นอีกในเวลาที่ต้องเผชิญเรื่องคอขาดบาดตาย อย่างเช่นที่หมู่บ้านกานาเมื่อพระบุตรของพระแม่ทรงกระทำ “เครื่องหมายอัศจรรย์” ครั้งแรก (ดู ยน. 2: 1-12) ซึ่งต้องขอบคุณในความช่วยเหลือยามฉุกเฉินและการเอาใจใส่ดูแลของพระแม่ ณ บนเนินเขามะกอก และที่เชิงไม้กางเขนเช่นกัน
พระเยซูคริสต์ทรงขยายความหมายการเป็นมารดาของพระแม่สู่พระศาสนจักรทั้งมวล เมื่อพระองค์ทรงมอบศิษย์คนโปรดของพระองค์ให้กับพระแม่ก่อนเวลาเพียงเล็กน้อยที่พระองค์จะสิ้นพระชนม์บนไม้กางเขน ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาเฉกเช่นที่พวกเรารวมตัวกันภายใต้เสื้อคลุมของพระแม่ดังที่ปรากฎตามจิตรกรรมฝาผนัง และภาพวาดต่างๆ แม้กระทั่งในบทเพลงภาษาลาตินบทแรก “sub tuum praesidium confugimus, sancta Dei Genetrix” พระแม่เจ้าผู้ทรง ‘ปกป้องพิทักษ์คุ้มครอง’ ดุจมารดากับผู้ที่พระเยซูคริสต์ทรงมอบพวกเราทุกคนให้อยู่ภายใต้การดูแลคุ้มครองของพระแม่ พระแม่ไม่ได้อยู่ในฐานะแบบเทพเจ้า ไม่ใช่ในฐานะผู้ร่วมการไถ่กู้ แต่ในฐานะมารดา เป็นความจริงว่าความศรัทธาของประชาชนถวายพระนามที่สวยงามให้กับพระแม่ดุจลูกน้อยที่มอบให้กับมารดาของตนที่ตนเองรัก ทว่าพวกเราพึงระมัดระวังถึงสิ่งพระศาสนจักรและบรรดานักบุญกล่าวในสิ่งที่สวยงาม พวกเราต้องเข้าใจการไถ่บาปแต่ผู้เดียวของพระเยซูคริสต์ พระองค์ทรงเป็นพระผู้ไถ่แต่พระองค์เดียว เป็นการแสดงออกของความรักเยี่ยงบุตรต่อมารดาของตน ซึ่งบางครั้งพวกเราแสดงออกกับพระแม่เกินความจริงไป อย่างที่พวกเราทราบความรักมักจะทำให้พวกเราพูดเกินความจริงเพราะพวกเราอยากแสดงความรักของเรานั่นเอง
ดังนั้นพวกเราจึงภาวนาต่อพระแม่โดยใช้การแสดงออกหลายรูปแบบดังที่ปรากฏในพระวรสารเช่น “เปี่ยมด้วยพระหรรษทาน” “ผู้ได้รับพระพรยิ่งกว่าสตรีทั้งปวง” (ดู CCC. 2676 f.) เมื่อได้รับการประกาศจากสภาสังคายนาเอเฟซัสประทานพระนาม “Theotokos”กล่าวคือ “มารดาพระเจ้า” หลังจากนั้นไม่นานก็มีการเพิ่มคำนี้เข้าไปในบทภาวนาวันทามารีย์ และเช่นเดียวกันกับบทข้าแต่พระบิดาฯ หลังการสรรเสริญและการวิงวอน พวกเราขอให้พระแม่มารีย์วิงวอนเพื่อพวกเราที่เป็นคนบาป เพื่อที่พระแม่จะได้ทูนวอนด้วยความอ่อนโยนของพระแม่ “บัดนี้และเมื่อจะตาย” บัดนี้ในสภาพแห่งชีวิตที่เป็นรูปธรรมและในวาระสุดท้าย เพื่อที่พระแม่จะได้อยู่กับพวกเราในฐานะมารดาเฉกเช่นศิษย์คนแรกในการเดินทางสู่ชีวิตนิรันดรของพวกเรา
พระแม่จะอยู่ข้างเคียงบุตรของพระแม่ในขณะที่บุตรของพระแม่กำลังจะจากโลกนี้ไป หากมีผู้ใดที่ต้องอยู่ตามลำพังและถูกทอดทิ้งพระแม่จะเป็นมารดาของทุกคน พระแม่จะอยู่ที่นั่น อยู่ใกล้ชิดกับพวกเรา เฉกเช่นที่พระแม่ทรงอยู่ใกล้ชิดกับพระบุตรของพระแม่ขณะที่ทุกคนละทิ้งพระองค์ไป
พระแม่ได้ประทับอยู่และยังคงประทับอยู่ในทุกวันนี้ท่ามกลางโรคระบาด พระแม่ประทับอยู่ใกล้กับคนที่โชคร้ายที่ต้องลงเอยการเดินทางของตนในโลกนี้ตามลำพังโดยไม่ได้รับความบรรเทาหรือความใกล้ชิดของคนที่ตนรัก พระแม่จะอยู่ใกล้ชิดพวกเราพร้อมกับความรักอันอ่อนโยนเยี่ยงมารดาของพระแม่
การอธิษฐานภาวนาต่อพระแม่จะไม่มีการสูญเปล่า สตรีที่กล่าวว่า “ตกลง ขอน้อมรับ” ซึ่งเป็นการตอบรับคำเชื้อเชิญของทูตสวรรค์โดยทันทีก็จะตอบสนองต่อการวิงวอนของพวกเราเช่นเดียวกัน พระแม่ทรงได้ยินเสียงของพวกเราแม้จะเป็นเสียงที่อยู่ในหัวใจของพวกเราที่ไม่มีพลังพอที่จะกล่าวออกมา แต่เป็นสิ่งที่พระเจ้าทรงทราบได้ดียิ่งกว่าตัวพวกเรา พระแม่ทรงฟังพวกเราดุจมารดา เฉกเช่นบรรดาแม่หรือมากไปกว่าคุณแม่ที่ดีทุกคน พระแม่จะทรงปกป้องพวกเราจากอันตรายทั้งปวง พระแม่ทรงเป็นห่วงพวกเราแม้ว่าพวกเราจะสาละวนอยู่แต่เรื่องราวของพวกเราแล้วหลงทาง พวกเราไม่เพียงแต่จะทำให้สุขภาพของพวกเราตกอยู่ในอันตรายเท่านั้น แม้ความรอดของพวกเราก็ตกอยู่ในอันตรายด้วย พระแม่ทรงประทับอยู่ที่นั้น ทรงภาวนาสำหรับพวกเรา ทรงภาวนาสำหรับผู้ที่ไม่สวดภาวนา ทรงภาวนาพร้อมกับพวกเรา เพราะเหตุใดหรือ? เพราะพระแม่เป็นมารดาของพวกเรา
การทักทายของพระสันตะปาปา
ขอต้อนรับประชาสัตบุรุษที่พูดภาษาอังกฤษ ขอให้การเดินทางในเทศกาลมหาพรตนำพวกเราไปสู่ความชื่นชมยินดีแห่งปัสกาพร้อมกับหัวใจที่ชำระสะอาดและได้รับการฟื้นฟูด้วยพระหรรษทานของพระจิต ขอความชื่นชมยินดี และสันติสุขในองค์พระเยซูคริสต์ประทับอยู่กับท่านและครอครัวของท่าน ขอพระเจ้าอวยพรทุกคน
การอุทธรณ์ของพระสันตะปาปา
พ่อทราบข่าวด้วยความเสียใจเกี่ยวกับการก่อการร้ายที่ประเทศไนเจอร์ ซึ่งทำให้มีคนเสียชีวิตถึง 137 คน ขอให้พวกเราสวดภาวนาสำหรับผู้ที่ตกเป็นผู้เคราะห์ร้าย สำหรับครอบครัวของพวกเขา และสำหรับประชากรทุกคนเพื่อที่ผู้ที่ได้รับทุกข์จากการใช้ความรุนแรงจะไม่สูญเสียความไว้ใจในหนทางแห่งประชาธิปไตยความยุติธรรมและสันติสุข
เมื่อไม่กี่วันมานี้อุทกภัยได้ก่อความเสียหายอย่างรุนแรงที่มลรัฐนิวเซาท์เวลในประเทศออสเตรเลีย พ่ออยู่ใกล้ชิดด้วยความห่วงใยกับพวกเขาและครอบครัวของพวกเขาที่ได้รับผลกระทบอีกครั้งหนึ่งจากภัยพิบัติครั้งนี้โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่บ้านเรือนถูกทำลาย พ่อขอเป็นกำลังใจให้กับผู้ที่พยายามทำทุกอย่างเพื่อตามหาผู้ที่สูญหายไปและผู้ที่นำความช่วยเหลือไปมอบให้ผู้ประสบภัยพิบัติ
วันนี้เป็นวันวัณโรคสากล ขอให้งานประจำปีนี้ส่งเสริมการรื้อฟื้นความสนใจในการดูแลรักษาโรคร้ายนี้ และเพิ่มความเอื้ออาทรต่อผู้ที่เป็นโรคนี้ พ่อวิงวอนความบรรเทาสำหรับเขาเหล่านั้นและครอบครัวของพวกเขา
สรุปคำปราศรัยของพระสันตะปาปา
ลูก และพี่น้องที่รัก ในการเรียนคำสอนของพวกเราต่อไปเกี่ยวกับการสวดภาวนาวันนี้พวกเราจะพิจารณากันถึงจุดยืนของแม่พระในชีวิตแห่งการสวดภาวนา การสวดภาวนาทุกชนิดของคริสตชนเรียนรู้ตามแบบฉบับแห่งการอธิษฐานภาวนาของพระเยซูคริสต์ ดุจพระบุตรที่เสด็จมาในร่างกายเป็นมนุษย์ พระองค์ทรงสอนพวกเราไม่ใช่เพียงแค่การสวดภาวนาเท่านั้น แต่พระองค์ยังทรงเป็นคนกลางระหว่างพระเจ้ากับมนุษย์ และทรงอธิษฐานภาวนาเสมอต่อพระบิดาเพื่อพวกเรา แม่พระในฐานะที่ทรงเป็นมารดาของพระเยซูคริสต์ทรงมีบทบาทพิเศษในชีวิตแห่งศิษย์ของพระเยซูคริสต์ทุกคน แม่พระเป็นมารดาของพวกเรา เป็นมารดาของพระศาสนจักรซึ่งพระเยซูคริสต์ทรงมอบไว้ให้พวกเราบนไม้กางเขน ด้วยความรักของมารดาแม่พระทรงเอาใจใส่ดูแลพวกเรา ทรงรับพวกเราไว้ใต้เสื้อคลุมของพระแม่ ในขณะที่สวดบทวันทามารีย์ พระแม่จะวิงวอนเพื่อคนบาปและคนที่กำลังใกล้จะตายโดยทำให้เขาอยู่ใกล้กับพระบุตรของพระแม่มากขึ้น เฉกเช่นที่พระแม่ยืนอยู่ใต้ไม้กางเขนร่วมเป็นหนึ่งเดียวกันกับพระเยซูคริสต์ในการที่พระองค์ทรงถูกทอดทิ้งและในความทุกข์ ดังนั้นพระแม่จึงประทับอยู่ด้วยความรักของมารดาต่อผู้ที่สิ้นหวังหรือผู้ที่ไม่มีผู้ใดสวดภาวนาให้ แน่นอนว่าพระแม่ทรงประทับอยู่กับพี่น้องชายหญิงจำนวนมากซึ่ งในช่วงของโรคระบาดนี้ต้องเสียชีวิตไปโดยปราศจากคนรักคอยบรรเทาใจ ในขณะที่พวกเรากำลังเตรียมเฉลิมฉลองทูตสวรรค์แจ้งข่าวแก่แม่พระ ขอให้พวกเราชื่นชมยินดีที่แม่พระกล่าวว่า “ตกลง ขอน้อมรับ” ในสารของทูตสวรรค์และให้พระแม่พร้อมที่จะกล่าว “ตกลง” กับพวกเราด้วยโดยวิงวอนพระบุตรของพระแม่สำหรับความต้องการของพวกเราและสำหรับความรอดของโลกด้วยเทอญ
(วิษณุ ธัญญอนันต์ – เก็บการสอนคำสอนของพระสันตะปาปามาแบ่งปันและไตร่ตรอง)